Szopki krakowskie w zbiorach MuFo

Szopka towarzyszy świętom Bożego Narodzenia. Szczególne miejsce w kulturze polskiej zajmuje szopka krakowska. Co roku, w pierwszy czwartek grudnia, na Rynku Głównym Krakowa, pod pomnikiem Adama Mickiewicza gromadzą się twórcy ze swoimi pracami. Spotkanie ma charakter konkursowy. Szopki znajdują nabywców – są nimi m.in. muzea, kolekcjonerzy, kościoły. Każdy z nas może zostać ich posiadaczem, o ile szopkarz zechce rozstać się z dziełem, na przygotowanie którego poświęcił cały rok od poprzedniego konkursu.

W zbiorach MuFo warto zwrócić uwagę na zdjęcia szopkarza przy pracy, wykańczającego kompozycję w domowym zaciszu (MHF 21427/II/1 – 21429/II), oraz na sekwencję zdjęć sprzed pomnika Mickiewicza w dniu konkursu (MHF 21430/II – MHF 21450/I/1-2). Zestaw można uzupełnić fotografią przedstawiającą transport szopki dużych rozmiarów, o wysokości ok. dwóch metrów, przez Rynek (MHF 3724/II).

Dokumentację szopek ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie wykonała Wanda Gottwald. Do MuFo trafiły jej prace warsztatowe (MHF 30956/II – MHF 30996/II), stąd wiele ujęć tego samego obiektu na materiale negatywowym oraz diapozytywowym.

Kiedyś muzea poza pocztówkami, albumami, przewodnikami udostępniały zbiory w zestawach przezroczy. Np. wizerunki szopek krakowskich ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa ukazały się jako zestaw barwnych przezroczy wydany przez Krajową Agencję Wydawniczą KAW (MHF 29762/II).

W 2014 roku szopka krakowska została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Od 2018 roku znajduje się na Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO.

Przygotowała Lucyna Król
Dział Konserwacji i Przechowywania Zbiorów

Bibliografia w wyborze:

• Oleszkiewicz M., Krowoderskie początki szopkarstwa krakowskiego w świetle zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, [w:] Krowodrza. Przestrzeń i tożsamość. Konferencja naukowa 9 czerwca 2017, praca zbiorowa, Kraków 2017, s. 83–94.
• Kwiecińska M., Niechaj M., Portrety twórców szopek krakowskich, Kraków 2012.