Twórca
zakład fotograficzny
Trzemeski Edward
1843 - 3 stycznia 1905
Okres działalności: 1869 - 1905
Polski fotograf, wydawca, społecznik, twórca fotodruku. Członek Wiedeńskiego Towarzystwa Fotograficznego i Klubu Fotoamatorów zwanego Camera-Club, właściciel zakładów fotograficznych we Lwowie i Krynicy.
Urodził się w austriackim Grazu, w dzieciństwie przeprowadził się do Lwowa, gdzie wychowywał się w rodzinie stryja Ferdynanda Trzemeskiego. Absolwent lwowskiej szkoły realnej. Po odbyciu służby wojskowej w marynarce wojennej w Trieście, ok. 1865 roku odbył praktykę fotograficzną w triesteńskim atelier uznanego fotografa Guglielma Sebastianuttiego. Po powrocie do Lwowa rozpoczął praktykę w Zakładzie Artystyczno-Fotograficznym Józefa Edera, kształcącym wielu cenionych później lwowskich fotografów.
Od 1868 roku, przez niemal 40 lat prowadził we Lwowie własną działalność fotograficzną, zyskując szerokie uznanie w stolicy Galicji. Był wybitnym portrecistą, stosował tzw. techniki szlachetne, jak guma, platynotypia czy pigment. Od 1869 roku prowadził własny zakład w budynku przy ul. Szerokiej 13 (obecnie Kopernika 9). W latach 1877-1887 zakład mieścił się w Hotelu Europejskim przy placu Mariackim 4. W tym czasie otworzył też filię swojego atelier w Krynicy, będącą wówczas jedną z pierwszych takich placówek na obrzeżach Polski. W latach 1887 – 1905 wraz ze wspólnikiem Leonem Błachowskim prowadził zakład fotograficzny przy ul. 3 Maja; w 1905 roku otwarto jego filię przy ul. Łyczakowskiej 9. W prowadzeniu atelier pomagała Trzemeskiemu jego córka Zofia Trzemeska-Huberowa, która po śmierci ojca wraz z mężem Rudolfem Huberem prowadziła zakład w latach 1906 – 1934.
Edward Trzemeski był wybitnym portrecistą i fotografem teatralnym, okazjonalnie fotografował również architekturę i widoki Lwowa. Zasłynął pierwszą w historii publikacją albumową ilustracji do „Trylogii” Henryka Sienkiewicza, wykonaną w prowadzonej przez siebie fotodrukarni. Autorem ilustracji był Juliusz Kossak. Trzemeski opublikował również albumy Artura Grottgera „Kredka i paleta” oraz „Panoramę Racławicką”.
Był również autorem fotografii przedstawiających Aleksandra Fredrę na łożu śmierci oraz dokumentacji jego uroczystości pogrzebowych. Dokumentował również I Zlot Sokolników w 1892 i Powszechną Wystawę Krajową we Lwowie w 1894 roku. Fotografie wydane w formie albumowej i na pocztówkach były pierwszymi w historii widokówkami prezentującymi Lwów.
Fotograf prezentował swoje prace na licznych wystawach, m.in. brał udział w Krajowej Wystawie Rolniczo-Przemysłowej we Lwowie w 1877 roku, wystawach w Londynie w 1871 roku i w 1873 roku w Wiedniu. Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, należącego do Ossolineum Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu oraz Muzeum Fotografii w Krakowie.
Edward Trzemeski zmarł w 1905 roku we Lwowie. Jego działalność kontynuowała córka Zofia – ceniona fotografka, która z mężem Rudolfem Huberem prowadziła atelier stworzone przez swojego ojca. Tradycje rodzinne kontynuowała również ich córka – także Zofia, po śmierci matki wraz z ojcem Rudolfem Huberem prowadząc w latach 1935 - 1938 zakład przy ul. Romanowicza 11; od roku 1938 do roku 1942 samodzielnie przy ul. Akademickiej 28.
Bibliografia:
A. Żakowicz, Dawna fotografia lwowska 1839-1939, Lwów 2004, s. 54.