Twórca

1854 - 23.09.1939

Okres działalności: lata 80. XIX w. - początek lat XX w.

Polski fotograf, twórca cykli zdjęć krajoznawczych, drukarz, pionier radomskiej kinematografii, społecznik. Właściciel atelier fotograficznego w Radomiu, współwłaściciel zakładów fotograficznych w Kielcach i Łodzi.

Młodość spędził na służbie wojskowej w Petersburgu, biorąc udział m.in. w kampanii tureckiej jako huzar Lejb-Gwardyjskiego Grodzieńskiego Pułku Huzarów. Profesji fotograficznej uczył się w warszawskim atelier Melecjusza Dudkiewicza na Krakowskim Przedmieściu 7. 2 września 1878 roku razem z fotografem Bronisławem Wilkoszewskim otworzył w Kielcach przy ulicy Dużej (obecnie Jana Pawła II) pierwsze atelier pod nazwą "Zakład fotograficzny warszawski Wilkoszewski i Grodzicki", który prowadzili wspólnie do marca 1881 roku, kiedy Józef Grodzicki na stałe osiadł w Radomiu, gdzie otworzył własny zakład fotograficzny w budynku Hotelu Rzymskiego przy ul. Lubelskiej 47 (obecnie Stefana Żeromskiego 15). W roku 1885 Grodzicki został wyróżniony nagrodą główną na wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Warszawie oraz otrzymał złoty medal za cykl prac wysłanych na wystawę odbywającą się w Chicago. Swoje prace sygnował umieszczonym z tyłu zdjęć napisem: "J. Grodzicki, fotograf nagrodzony podarkiem jego Cesarskiej Mości - Radom, ulica Lubelska, dom własny" oraz wymienionymi nagrodami: "Petersburg 1891", "Chicago 1894".

Trzy lata później, w 1888 roku otworzył w Łodzi swój najbardziej znany zakład fotograficzny, mieszczący się w Willi Trianon przy Pasażu Meyera 5 (obecnie ul. Moniuszki), który prowadził aż do śmierci.

W 1889 roku Józef Grodzicki otrzymał od szacha perskiego  Nasera ad-Dina, przebywającego w podróży po Europie, order "Lwa i Słońca" V klasy w dowód uznania za ofiarowane mu fotogramy, dokumentujące przebieg jego polowania w Puszczy Nadpilickiej i w Spale. Dokumentował również podróż z Petersburga ostatniego władcy Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców Aleksandra I Karadziordziewića w 1891 roku.

W 1890 roku Grodzicki otworzył w Radomiu Zakład Drukarski i Litograficzny, który 4 lata później przeniósł na ul. Lubelską 49, w sąsiedztwie swojego atelier fotograficznego. W 1896 roku na zamówienie polskich przemysłowców wydał album fotograficzny swojego autorstwa poświęcony Hucie Klimkiewiczów w Ostrowcu Świętokrzyskim oraz pracy robotników wielkoprzemysłowych w Starachowicach. W 1899 roku Grodzicki przebywał w Paryżu, gdzie zapoznawał się z nowinkami technicznymi w dziedzinie drukarstwa oraz zainwestował w nowoczesny sprzęt drukarski i litograficzny, dzięki czemu jego radomska drukarnia stała się najnowocześniejszym przedsiębiorstwem tego typu w całej guberni. W tym samym roku został uhonorowany złotym medalem na wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Radomiu.

W swojej drukarni wydał łącznie 5 albumów fotograficznych i liczne karty pocztowe z widokami Radomia. Wysokie kwalifikacje zatrudnionych drukarzy i litografów pozwoliły drukarni Józefa Grodzickiego na realizację stałych zamówień. Wydawano tam m. in.: "Wiadomości Guberni Radomskiej", publikacje książkowe i wydania broszurowe książek ks. Jana Wiśniewskiego, "Krótką historię budowy Nowego Kościoła w Radomiu" W. Silnickiego (1910), "Dzienniki Urzędowe Komisariatu Ludowego na Powiat Radomski" (1919) i wiele innych.

Józef Grodzicki aktywnie działał społecznie. Od 1891 roku był członkiem radomskiej Kasy Przemysłowców, od 1892 roku członkiem Zgromadzenia Drukarzy Warszawskich, w 1893 roku został członkiem Komitetu Nadzorczego Czytelni Bezpłatnej Rzemieślników i Niezamożnych w Radomiu. W 1903 objął funkcję Prezesa Komitetu Nadzorczego Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Radomiu. W latach 1905-1907 Grodzicki uruchomił w swoim zakładzie fotograficznym pierwsze w Guberni Radomskiej stałe kino nieme "Czary". Salę kinową udostępniano również na spektakle teatralne, koncerty oraz pokazy dzikich zwierząt. W pamięci ówczesnych kinomanów zapisał się jako: „sympatyczny i wytworny starszy Pan, który w chwilach dobrego humoru częstował cukierkami (służącymi jednocześnie jako bilety wstępu) z absolutną bezinteresownością i szarmancją…" /Miesięcznik Prowincjonalny Nr 1-2 (76-77)/. 

Przed śmiercią Józef Grodzicki sprzedał zakład fotograficzny Stanisławowi Sybilskiemu, a sam zajął się już tylko prowadzeniem kina, które działało do połowy lat 30. XX wieku, kiedy kinematografia niema została wyparta przez filmy dźwiękowe. Józef Grodzicki zmarł tuż po wybuchu wojny, 23 września 1939 roku, został pochowany na cmentarzu miejskim w Radomiu przy ulicy Limanowskiego.

Bibliografia:

Strzałkowski J., Historia fotografii w Łodzi do 1944 roku, Łódź: Jacek Strzałkowski, 1996, s. 66-67.

Erber Czesław, Z historii fotografii Kielecczyzny, Kielce, 1981.

Janik M., Fotografia w guberniach kieleckiej i radomskiej w latach 1839-1918, [w:] "Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach" T. XV Kraków, 1989, s. 85-139.

red. Czesław Tadeusz Zwolski, Ludomiła Holtzer, Józef Grodzicki (1854-1939) w: "Znani i nieznani ziemi radomskiej", t. III.

Erber Czesław, Kielecczyzna w fotografii Józefa Grodzickiego, Wdzięk starych albumów.; "Przemiany" 1986 r. Nr 5, s. 25-27.

"Gazeta Wyborcza" 2000 r. Nr. 182, dod. Gazeta w Radomiu, Nr 182, s. 4.

Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego 1975 r., tom XII, zeszyt 1-2.

"Miesięcznik Prowincjonalny" Nr 1-2 (76-77).