Wł. J. Gargul
Zakład Fotografii Artystycznej

 

Władysław Gargul (1883–1946) – fotograf, wynalazca, właściciel i współwłaściciel zakładów fotograficznych w Bochni, Wieliczce, Zakopanem, animator środowiska fotografów zawodowych (MHF 4751/II), nauczyciel zawodu, propagator sportu motocyklowego, radny Wieliczki.

W zbiorach MuFo znajduje się przeszło sześćdziesiąt zdjęć związanych z jego działalnością. Władysław prowadził atelier w Bochni od 1903 do 1918, mające filie w Zakopanem od ok. 1906 (MHF 32/II), w Brzesku od ok. 1912 i w Wieliczce prawdopodobnie od 1914. Są też fotografie z okresu wielickiego po 1918. Muzeum zgromadziło portrety indywidualne i grupowe, naklejone na tekturki firmowe zakładu i odbite na papierze fotograficznym z nadrukiem pocztówkowym na odwrociu; portrety dziewczynek w strojach pierwszokomunijnych, młodzieńców w mundurkach gimnazjalnych, dzieci, dorosłych młodych i starszych, kobiet i mężczyzn.

Jeden portret pochodzi z firmy ZAKŁAD ART. FOTOGRAFICZNY „WANDA” W WIELICZCE (MHF 1584/II). Przypuszczalnie pod tym szyldem Władysław Gargul prowadził tam zakład ok. 1914. Na odwrociu tekturki zwraca uwagę reklama:

„ZAKŁAD ART. FOTOGRAFICZNY WANDA W WIELICZCE
POLECA PORTRETY AŻ DO NATURALNEJ WIELKOŚCI ZDJĘCIA
WSZELKIEGO RODZAJU RAMY PASSEPARTOUS W WIELKIM WYBORZE
KLISZE PRZECHOWUJE SIĘ DO DALSZYCH ZAMÓWIEŃ”.

Litografowane winiety na tekturkach posiadają sygnatury z warsztatów: BERNH. WACHTL WIEN; B. WACHTL WIEN; Leop. Loebenstein, Wien; P & B. Dekorację stanowią motywy secesyjne (MHF 29/II), antyczne (MHF 7241/II), heraldyczne (MHF 5983/II/5), kwiatowe (MHF 32/II). Z nadruków dowiadujemy się m.in. o zdobyciu medali: „Zakład fotografii artystycznej. Odznaczony medalami: złotym, srebrnym, brązowym…” (MHF 2714/II/14, MHF 34/II); o nadaniu tytułu honorowego: „Wł. Gargul C.K. NADWORNY FOTOGRAF.”, „Wł. J. Gargul NADWORNY FOTOGRAF JEGO CES. KRÓL. WYSOKOŚCI ARCYKSIĘCIA KAROLA FRANCISZKA JÓZEFA” (MHF 2714/II/25, MHF 13404/II/4); o powstawaniu filii i korzystaniu ze zdobyczy techniki – telefonu międzymiastowego: „Telefon międzymiastowy nr. 22 (a i b)” (MHF 27/II ) oraz samochodu, żeby realizować zamówienia na wyjeździe: „Własny samochód do zamówień na prowincyę” (MHF 28/II). Obok standardowej formułki „KLISZE PRZECHOWUJE SIĘ DLA DALSZYCH ZAMÓWIEŃ” odręcznie odnotowane są numery negatywów.

Kilka fotografii to typowe pamiątki z wycieczki do Wieliczki – grupy zwiedzające tamtejszą kopalnię soli, fotografujące się przed zjazdem do żupy na tle szybu Daniłowicza (MHF 1616/II, MHF 1843/II, MHF 6068/II, MHF 6069/II, MHF 6169/II, MHF 29590/II, MHF 37427/II, MHF 39045/II, MHF 47962/F). Wycieczkowicze trzymają charakterystyczne tabliczki z datą dzienną wykonania fotografii: 18.V.1920; 19.IX.1921, 30.V.1923; 11.VI.1932; 21.VI.1935; 17.VI.1937. Odwrocia odbitek są opatrzone pieczątkami tuszowymi. Stosowano kilka wersji tekstu, przykładowy napis na jednej „Wład. Gargul Wieliczka/ W razie zamówienia, należy/ podać numer i datę fotografji”.

Zwraca uwagę tableau reklamowe zakładu Władysława Gargula z Bochni, z portretami dzieci i dorosłych (MHF 2715/II). Tableau (a właściwie jego matryca) zawiera 21 fotografii. O ile szary podkład kartonowy z dekoracją malarską z motywem kwiatowym może pochodzić z okresu pomiędzy 1912 a 1918, ponieważ znajduje się na nim napis odręczny „CES. I KRÓL. NADWORNY FOTOGRAF / WŁADYSŁW J. GARGUL”, a nominację na taki tytuł fotograf otrzymał w 1912, o tyle zestaw fotografii prawdopodobnie podlegał zmianom, ponieważ wśród nich są też dużo późniejsze – portret Władysława Gargula z 1945 oraz portret ślubny pary wykonany przez Klotyldę Gliwową w 1952.

Władysław Gargul był również wydawcą pocztówek (MHF 8321/II). Dwie pokazują podziemia kopalni soli w Wieliczce i według nadruku na odwrociach („Wyd. i fot. Wł. Gargul, Wieliczka./ Przedruk wzbroniony”) reprodukują fotografie jego autorstwa (MHF 14684/II MHF 14685/II). Kopalnia ściągała turystów z zagranicy i z tego powodu widokówki mają podpisy w języku polskim, francuskim, niemieckim i angielskim.

W zbiorach MuFo znajdują się także fotografie z zakładu małżonki Władysława Janiny Gargulowej (MHF 35/II, MHF 36/II, MHF 37/II, MHF 5462/II, MHF 7200/II, MHF 17745/II, MHF 28412/II, MHF 35607/II, MHF 37585/II, MHF 37586/II) oraz jego uczennic: Stefanii Gurdowej (MHF 5513/II, MHF 37544/II, MHF 44147/F), Klotyldy Gliwowej (MHF 18550/II, MHF 2715/II) i Marii Sroki (MHF 2714/II/15).

Przygotowała Lucyna Król
Dział Konserwacji i Przechowywania Zbiorów

Bibliografia:

  • Gargul Władysław, aut. Lewicki K., Polski słownik biograficzny, t. VII/3, zeszyt 33, s. 280, Wrocław 1948.
  • Kęsek J., Z dziejów bocheńskiej fotografii, Bochnia 1998.
  • Król L., Wł. J. Gargul ZAKŁAD FOTOGRAFII ARTYSTYCZNEJ w zbiorach Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie, „Biblioteczka Wielicka”, zeszyt 96, 2010, s. 11–15.
  • Mazur A., Fotografia dokumentem przeszłości Wieliczki, w: „Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce”, t. XXIII, Wieliczka 2003.
  • Skrejko M., Artysta czy rzemieślnik? Galicyjskie zakłady fotograficzne przełomu wieków XIX i XX. Katalog wystawy, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie 2001.
  • Zasób MuFo.
widok listy widok siatki