Huculszczyzna

 

Od lat 60. XIX wieku niektórzy fotografowie zajmowali się dokumentacją typów ludowych. Ze względu na ograniczenia technologiczne dokumentacja początkowo była możliwa w zakładach fotograficznych, a nie in situ. Pierwszymi odbiorcami były towarzystwa naukowe. Szybko zdjęcia stały się przedmiotem kolekcjonerstwa. Sprzedawano je bezpośrednio w zakładach i w księgarniach.

Z dorobku atelier Juliusza Dutkiewicza z Kołomyi przetrwały na fotografiach typy ludowe huculskie, romskie i inne z Karpat Wschodnich. W zbiorach MuFo posiadamy fotografię przedstawiającą parę Hucułów (MHF 1856/II/105). Odbitka z tego samego negatywu znajduje się w Austrian Museum of Folk Life and Folk Art Vienna. Para pochodziła ze Swobody Rungurskiej. Sesja portretowa odbyła się prawdopodobnie w zakładzie w Kołomyi, na co wskazuje typowe dla atelier tło, dywan, kolumna.

Wśród innych fotografii dotyczących Huculszczyzny szczególnie warto zwrócić uwagę na zbiór, który trafił do MuFo dzięki rodzinie inżyniera Stanisława Rawicz-Kosińskiego, budowniczego kolei galicyjskich. W dokumentacji z budowy linii kolejowych w Karpatach Wschodnich Huculi pojawiają się np. przy poświęceniu mostu drogowego w Jaremczu (MHF 271/II), na tableau zatytułowanym STANISŁAWÓW – WORONIENKA MOST w JAREMCZU (MHF 265/II/1-11), na przystanku kolejowym Dora (MHF 343/II), po zakończeniu budowy przepustu na 81,5 km trasy Stanisławów-Woronienka (MHF 346/II). W Delatynie, przed domem, w którym mieszkali Stanisławowie Kosińscy podczas budowy, zostały uwiecznione dwie Hucułki z koniem (MHF 549/II).

Z innych źródeł pozyskano ujęcie z Żabiego, sprzed cerkwi (MHF 4952/II), postój kolumny sanitarnej nad rzeką w czasie Wielkiej Wojny (MHF 4603/II/10), tratwę na Czeremoszu (MHF 40590/F/105).

Atrakcyjność świata huculskiego dla przybyszów z miasta jest widoczna w portretach Marii Bartoszyńskiej (MHF 1911/II), Róży z Krasickich Axentowiczowej (MHF 2021/II/16) i Marii Kosińskiej (MHF 30345/II) przebranych w stroje huculskie. Autentyczna Hucułka piastowała dziecko inżyniera Kosińskiego. Portret małej Zosi na rękach piastunki wystrojonej do fotografii wykonano w zakładzie Józefa Edera w Stanisławowie (MHF 412/II). Huculskie wyroby tkackie dekorowały mieszkania w miastach (MHF 454/II, MHF 1081/II, MHF 1128/II, MHF 42544/F). Motyw haftu huculskiego został użyty do dekoracji okładki albumu (MHF 4603/II/1-19). Huculszczyzna otwarta na turystów, w modnej letniskowo miejscowości Jaremcze, oferowała możliwość wykonania pamiątkowego zdjęcia z użyciem ekranu z parą w strojach huculskich. Wystarczyło tylko wsunąć twarz w wycięty owal i turyści stawali się Hucułami (MHF 6185/II). W sprzedaży były pocztówki z portretami Hucułów, m.in. z fotografii, które wykonał w Kosowie w 1927 r. Mikołaj Seńkowski (MHF 6132/II – MHF 6138/II, MHF 29193/II).

Przygotowała Lucyna Król
Dział Konserwacji i Przechowywania Zbiorów

Bibliografia w wyborze:

widok listy widok siatki