Radziwiłłowie

 

Radziwiłłowie to znany ród książęcy, zasłużony w historii i kulturze Polski. W zbiorach MuFo znalazło się kilkanaście fotografii dotyczącej tej rodziny.

Z czasów po powstaniu styczniowym posiadamy album z fotografiami zatytułowany Moabit 1864 (MHF 1862/II/1- 46), zawierający 46 fotografii – portrety osób związanych z powstaniem styczniowym sądzonych w procesie berlińskim, w tym portrety dwóch adwokatów, Elvena i Brachvogela, oraz widok budynku więzienia Hausvogtei w Moabicie (Berlin). Podobizny bohaterów powstania poległych na polach walk, uwięzionych i odsiadujących wyroki w słynnym więzieniu w Moabicie, oraz ich obrońców w procesie berlińskim stały się popularne po jego upadku. Można było kupić je bezpośrednio u fotografów lub w księgarniach. Wśród zdjęć z muzealnego albumu dwa to portrety Mikołaja Radziwiłła (MHF 1862/II/22, MHF 1862/II/24), atelierowe, obydwa z zakładu fotograficznego Meltzer, „Hof-Photograph/Berlin, Jerusalemer u. Mohrenstr. Ecke/Eingang v. d. Mohrenstr./ (vormals Hausvogtei Platz)” czyli w pobliżu więzienia Hausvogtei. Jeden podpisany na karcie albumowej „Mikołaj Radziwiłł z Litwy więzień +”, drugi z adnotacją odręczną na karcie: „Znowu Mikołaj Radziwiłł” i z dedykacją czarnym atramentem na odwrocie fotografii: „Na pamiątkę wspólnej kozy M. Radziwiłł 1864 5/ 9. Berlin (…) Moabit”.

Radziwiłłowie poprzez małżeństwo księcia Hieronima z Balic z arcyksiężniczką Renatą Habsburżanką związali się z Żywcem. Para została sportretowana na tle arkad pałacu w Żywcu (MHF 688/II).

Ojcem Hieronima byli Dominik Radziwiłł – w zbiorach MuFo jest jego portret wykonany w zakładzie Bernharda Wagnera w Carlsbadzie. Odręczny podpis pod zdjęciem „Dominik Radziwiłł Balice 26/XII 1906” to prawdopodobnie autograf księcia (nr inw. MHF 701/II).

Kilkanaście fotografii rodziny skupionej wokół Hieronima (z lat 20. i 30. XX w.) wykonano w Balicach (m.in. MHF 40694/F, MHF 40695/F, MHF 40705/F, MHF 40728/F – 40729/F, MHF 40732/F – 40736/F, MHF 40741/F – 40747F).

Losy Radziwiłłów na przestrzeni wieków działały na wyobraźnię innych. Komedia w trzech aktach z czasów Konfederacji Barskiej Radziwiłł jedzie! pióra Aleksandra Piątkiewicza (pseudonim Al. P.) została wystawiona w anonimowym dla nas teatrze amatorskim – aktorów ujęto w plenerze, upozowanych do pamiątkowej fotografii, chyba tuż po deszczu (MHF 6176/II).

Na innej fotografii grupowej, wśród uczestników balu kotylionowego, wypatrzymy kobietę w nakryciu głowy przypominającym perły Barbary Radziwiłłówny (MHF 29128/II). Zdjęcie wykonał Hauslinger L. z Buska (obecnie Ukraina), 1937–1939.

Przygotowała Lucyna Król

Dział Konserwacji i Przechowywania Zbiorów

Bibliografia w wyborze:

widok listy widok siatki