Kuczyński.
Kraków-Rynek-Pałac Spiski

Józef Antoni Kuczyński – urodzony w roku 1877 krakowski fotograf (MHF 4750/II, MHF 5611/II, MHF 5612/II), animator środowiska krakowskich fotografów, przyjaciel artystów, miłośnik i kolekcjoner dzieł sztuki. Fotograf rzemieślnik i fotografik, używając określenia Jana Bułhaka. Uczeń Juliusza Miena i Józefa Sebalda. Podróżując po Europie, terminował w rzemieślniczych zakładach, m.in. w Dreźnie i Paryżu. Kilkuletnia wędrówka po świecie wpłynęła na jego rozwój zawodowy i wrażliwość artystyczną.

W Krakowie wspólnie z Antonim Gürtlerem prowadzili zakład fotograficzny w Pałacu Spiskim przy Rynku Głównym. Następnie pod tym samym adresem pracował samodzielnie. Wykonując usługi jako rzemieślnik, równolegle rozwijał pasje artystyczne. Portrety, pejzaże, martwe natury wysyłał na wystawy krajowe i międzynarodowe (MHF 12178/II, odwrocie z nadrukiem: „PRACE NAGRODZONE NA WYSTAWACH W GENEWIE I ZURYCHU”). W uznaniu jego talentu Jan Bułhak, założyciel Fotoklubu Polskiego, powołał go do pięcioosobowego składu Kapituły Seniorów tego elitarnego gremium, gdzie członkostwo miało charakter honorowy. Fotograf aktywnie pracował w organizacjach zawodowych, m.in. w Cechu Fotografów w Krakowie (MHF 4751/II).

Kuczyński specjalizował się w portrecie. W zasobie MuFo znajdziemy portrety kobiet, mężczyzn, dzieci, rodzin, postaci dla nas anonimowych i znanych, np. marszałka Józefa Piłsudskiego (MHF 5673/II), aktora Józefa Węgrzyna (MHF 5687/II, MHF 5688/II), aktorki i reżyserki Stanisławy Mazarek-Żółkiewskiej (MHF 48196/F, MHF 48197/F), aktora Zygmunta Nowakowskiego (MHF 30311/II). Zdarzało się, że klienci wracali do atelier i fotografowali się tam na przestrzeni wielu lat, np. ksiądz Adam Podwin jako młody kapłan (MHF 1204/II), a następnie jako infułat, kanonik Kapituły Krakowskiej (MHF 1172/II, MHF1171/II, MHF 5047/II). Sesja kanonika to różne ujęcia siedzące i stojące.

W centrum uwagi fotografa portrecisty byli ludzie. Tło nie mogło przeszkadzać w ujęciu wizerunku i dlatego w zakładzie nie używano ekranów fotograficznych. Szacunek fotografa do nauki i sztuki wyrażał się w użyciu książek jako rekwizytów lub umieszczeniu regału z książkami w tle (MHF 2019/II, MHF 5624/II, MHF 6588/II, MHF 8346/II, MHF 8347/II).

Poza portretami indywidualnymi mamy przykłady portretów grupowych wykonanych także poza zakładem (MHF 4720/II, MHF 4719/II) i popularnych niegdyś tableau (MHF 4807/II, MHF4787/II, MHF 9799/II).

W atelier starannie przygotowywano fotografie do wydania klientom: są odbitki na papierze imitującym czerpany (MHF 811/II) i elegancka galanteria – tekturki z firmowymi winietami, okładki, obwoluty (MHF 12178/II, MHF 14799/II), (MHF 26177/II). Fotograf używał suchej pieczęci tłoczonej (MHF 5659/II). Jeden z nadruków był jej odwzorowaniem (MHF 14799/II, MHF 6588/II).

W katalogu online wyszukiwarka pomoże dociekliwym odkryć pozostałe fotografie związane z Józefem Kuczyńskim, także dotyczące jego rodziny.

Przygotowała Lucyna Król
Dział Konserwacji i Przechowywania Zbiorów

Bibliografia:

• Reinhard-Chlanda M., Danilczyk L., Józef Kuczyński – wybitny portrecista krakowski, „Fotografia” nr 1/31/84.
• Koziński J., Fotografia krakowska w latach 1840–1914. Zarys historii, Kraków 1978.
• Zapamiętane… Fotografie z krakowskich atelier I połowy XX wieku, katalog wystawy Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Kraków 2002.
• Zbroja B, Józef Kuczyński – mistrz fotografii portretowej (1877–1952) [dostęp: 24.05.2021].