Twórca

zakład fotograficzny

Moderne, Kielce

Okres działalności: 1910 - ok. 1940

Zakład fotograficzny należący do Kopla Gringrasa. Fotograf urodzony w 1878 roku w Busku, zginął w 1941 roku prawdopodobnie na terenie wytwórni „Orion” podczas przejmowania przez hitlerowców mienia żydowskiego. Gringras był malarzem pokojowym i okazjonalnie skrzypkiem na uroczystościach. Po zakończeniu obowiązkowej służby w wojsku carskim, w latach 1905-1910 podróżował po Europie. W Budapeszcie wyuczył się zawodu fotografa. W 1910 roku wraz z rodziną osiadł w Kielcach, zamieszkał przy dzisiejszej ulicy Sienkiewicza 52 (dawniej ulicy Kolejowej 49). Tam też, w oficynie kamienicy, otworzył zakład fotograficzny pod nazwą „Moderne”.  Kopel Gringras rozpoczął działalność od robienia powiększeń. Z czasem zyskał renomę wybitnego portrecisty. Specjalizował się w wykonywaniu bromo-olejowych odbitek. Posiadał Świadectwo Ochronne nr 1113, wydane przez Urząd Patentowy na wykonywanie fotografii specjalną techniką: fotografia żelatynowo-srebrowa pokryta celuloidem, a następnie naklejona na grubą tekturę wyprofilowaną wypukło. Zdjęcia wykonywał Kopel, a następnie jego synowie, córki pomagały w retuszowaniu zdjęć. Działalność fotograficzna Kopla Gringrasa zakończyła się wraz z okupacją niemiecką, gdy jego atelier przejęła Nina von Nasonow (wówczas przemianowano ul. Sienkiewicza 52 na Kolejową 52). Następnie atelier prowadził Franciszek Gładysz, właściciel innego kieleckiego zakładu fotograficznego, działającego pod firmą „Rembrandt”. W obu atelier znajdowały się punkty kontaktowe między Komendą Okręgu Armii Krajowej i Batalionami Chłopskimi. W roku 1945 Zygmunt Sikora w budynku dawnego atelier „Moderne” prowadził wraz z kolegą zakład fotograficzny, dzierżawiąc lokal od znajomego, być może od rodziny Gringras. W 1948 roku gospodarzem lokalu w dawnym „Moderne” został Zygmunt Hamerski, fotograf z Klimontowa i Pińczowa, atelier prowadził aż do śmierci w 1981 roku, przez kolejne 10 lat zakładem zarządzał jego zięć Jerzy Zapała. 


Obok zakładu fotograficznego "ModerneKopel Gringras prowadził od stycznia 1932 roku Zakład Reprodukcyjny i Powiększeń „Emalit” przy ulicy Focha 9, a od lipca tego samego roku Zakład Portretowy „Emalit” z siedzibą przy ul. Dużej 8. W kolejnych latach „Emalit” działający przy ul. Sienkiewicza – tym razem pod numerem 42, specjalizował się między innymi w monidłach, czyli kolorowanych portretach ślubnych. W 1933 Gringras otworzył przy Focha Wytwórnię Fotochemiczną „Orion”, produkującą szklane płyty, papier i chemikalia fotograficzne. W 1941 roku „Orion” został skonfiskowany przez okupacyjne władze niemieckie, jako tak zwane mienie bezpańskie, powierzając jego kierownictwo Egonowi Schulzowi.

Grzesik P., "Moderne" i "Orion" - kieleckie przedsiębiorstwa fotograficzne Kopla Gringrasa, [w] "Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach", tom 35, Kielce 2020, s. 15-68.